Είναι ν’ απορείς πώς κατάφερε ο πλάστης του κόσμου να κλείσει τόσα αρώματα σ’ ένα φρούτο το φθινοπώρου. Μυρωδιά δυνατή, ντελικάτη, κάτι σαν μήλο ανακατεμένο με φρούτο του πάθους, κάτι σαν σπιτικό τριαντάφυλλο του παλιού καιρού. Γεύση γλυκιά κι υπόξινη μαζί, πρωτόγνωρη.
ΚΕΙΜΕΝΟ – ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΝΙΚΟΣ ΨΙΛΑΚΗΣ
Πώς κλείστηκαν τόσ’ αρώματα σ’ ένα φρούτο του φθινοπώρου;
Ο λόγος για το γκουάβα. Την Καβάφα, όπως έλεγαν κάποτε το εξωτικό φρούτο οι Έλληνες της Αιγύπτου. Μοιάζει κάπως στην όψη με ώριμο λεμόνι, ίσως και με αχλάδι, μα στη γεύση και στο άρωμα δεν μοιάζει με κανένα! Είναι τόσο αρωματικό που μερικοί δεν αντέχουν τη μυρωδιά του,
Μας ήρθε από μέρη μακρινά μα ευδοκιμεί κι εδώ, στο ιλαρό φως της Μεσογείου, στη Λέρο, στην Κρήτη, ακόμη και σε τόπους στεριανούς, στην Αττική και την Πελοπόννησο. Έτσι γιατί και τα φυτά ταξιδεύουν, περνούν από τόπο σε τόπο, προσαρμόζονται σε καινούργια περιβάλλοντα, κάνουν καινούργιους φίλους, γράφουν καινούργιες σελίδες στην ιστορία της τροφής. Δηλαδή, στην ιστορία του κόσμου…
Στην Ελλάδα ήρθε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1920. Κι ο πρώτος τόπος που το γνώρισε ήταν η Λέρος. Το έφεραν μετανάστες που δούλευαν στην Αίγυπτο. Κι οι γυναίκες του νησιού το προσάρμοσαν αμέσως στην ελληνική γαστρονομική παράδοση. Έκαμαν γλυκά, μαρμελάδες, όπως συνήθιζαν να κάνουν με όλα τα φρούτα. Όσοι τις δοκίμασαν έχουν να λένε. Μοσχομυρίζουν!
Καμαρώνω κάθε φθινόπωρο το μικρό δέντρο που θάλλει ολοχρονίς μα στις αρχές τους Σεπτέμβρη γίνεται ακόμη πιο όμορφο· ανάμεσα στα φύλλα του φανερώνονται κάτι κάτασπρα διακριτικά λουλουδάκια που δεν κρατάνε για πολύ. Λίγες ημέρες μετά δένουν, γίνονται μικροί καρποί και στα μισά του Οκτώβρη γεμίζει ο τόπος αρώματα. Τα πρώτα φρούτα της χρονιάς έχουν κιόλας ωριμάσει! Περνούν οι μέρες, οι βδομάδες, οι μήνες. Το μικρό δεντράκι (το ύψος του δεν ξεπερνά τα τρία μέτρα) συνεχίζει να καρπίζει. Ακόμη και τον Γενάρη, πολλές φορές και τον Φλεβάρη, μπορεί να δει κανείς καβάφες ώριμες στα κλαδιά του.
Δε ξέρω γιατί οι καβάφες που δοκίμασα μέχρι σήμερα στην Κρήτη μου φάνηκαν ιδιαίτερες. Ίσως πήραν κάτι από την ιδιαιτερότητα του τόπου. Από τη ζωηράδα και την έντασή του. Ίσως κι από το μικροκλίμα, κι από την αύρα της θάλασσας.
Το καλοδέχτηκα τούτο το δεντράκι σαν ταξιδιώτη από τόπους εξωτικούς, το καλωσόρισα, το πότισα και το κανάκεψα για να μεγαλώσει. Όπως καλωσόρισαν οι παππουδολαλάδες μου τη ντομάτα και την πατάτα, όπως κανάκεψαν κάποιοι άλλοι μακρινοί παππούδες τη βερικοκιά, τη ροδακινιά, τη μηλιά – ο κατάλογος των φυτών που μεταναστεύουν δεν έχει τέλος. Συλλογούμαι πως κάπως έτσι καλοδέχτηκαν και κάποιοι άλλοι λαοί την ελιά, το δέντρο της Αθηνάς, που φαίνεται πως πρωτοφύτρωσε στο ελληνικό αρχιπέλαγος, πρωτοκαλλιεργήθηκε συστηματικά στην Κρήτη της μινωικής εποχής κι από δω άρχισε το μεγάλο ταξίδι της. Μια γειτονιά είναι ο κόσμος, ένα ολάνθιστο αστέρι μέσα στο χάος του στερεώματος είναι η Γη μας, ένας πράσινος κήπος – εικόνα κι ομοίωση της βιβλικής παραδείσου.
Η Καβάφα, λοιπόν. Το γκουάβα των ιθαγενών της Αμερικής. Το φθινοπωρινό φρούτο μου. Που ωριμάζει λίγο πριν από το πορτοκάλι και το μανταρίνι. Και τρώγεται ωμό. Σε πολλές χώρες, βέβαια, προτιμούν τον αρωματικό χυμό του αλλά εγώ το θέλω στην αρχέγονη μορφή του. Άλλο να πίνεις ένα ποτήρι χυμό κι άλλο να νοιώθεις τη φρεσκάδα στον στόμα σου. Να γεύεσαι τη χυμώδη σάρκα, να ξεχειλίζουν τ’ αρώματα. Και να μένει στο τέλος μια ξωτική γλυκόξινη επίγευση που χαράσσεται στη μνήμη και δεν ξεχνιέται.
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΙ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ
Αν μελετήσει κανείς σελίδες με ιατρικές πληροφορίες θα εκπλαγεί πιο πολύ: Το γκουάβα είναι μια από τις πιο σημαντικές πηγές βιταμίνης C. Ένα μέτριο φρούτο (διαστάσεων όπως ένα μεσαίο αχλάδι) περιέχει 3-5 φορές περισσότερη από ένα πορτοκάλι. Πλούσια πηγή κι άλλων βιταμινών (Α και Ε), πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών και φυτικών ινών, αποτελεί θείο δώρο για τους κατοίκους των περιοχών στις οποίες ευδοκιμεί. Κι όπως συμβαίνει με όλα σχεδόν τα φρούτα, πρέπει να τρώγεται με τη φλούδα, που κι αυτή είναι εξαιρετικά νόστιμη. Ευχάριστα υπόξινη, μυρωδάτη, λίγο πιο σκληρή από τη σάρκα.
Εξωτική η γκουάβα, λοιπόν, μα καλοδεχούμενη σ’ ένα τόπο που ξέρει να καλοδέχεται το ξένο και, με τον καιρό, να το κάνει ντόπιο κι αυτό…
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ 
Για και χαρά. Με έκπληξη βρήκα το άρθρο σας για το φρούτο κουαφα ή όπως αλλιώς λέγετε. Έχω στο κήπο μου ένα τέτοιο και όπου και αν ρωτούσα δεν έπαιρνα γνώση τι είναι και τι το κάνουν. Το δοκίμασα καθαρίζοντας το από σπόρια και φλούδα. Κάποιος μου είπε ότι τρώγονται τα σπόρια, για μένα είναι πολύ σκληρά. Δεν ξέρω τελικά αν αυτό που έχω είναι πράγματι αυτό που αναφέρετε ή είναι κάποια παραλλαγή -άγριο ίσως- άρωμα έχει έντονο, η σάρκα του είναι λεύκη και το πάχος της δεν ξεπερνά το μισό εκατοστό. Αν έχετε την καλοσύνη επιβεβαιώστε μου αν είναι αυτό. Ευχαριστώ.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Οντως τα κουκούτσια του είναι σκληρά ,τρωγεται οπως λεει το άρθρο με τη φλούδα ,αλλα χωρίς κάποια φωτο αυτού που έχεις ,εγώ πώς να σου πώ ότι είναι αυτό;;;;;;;;;;;
Μου αρέσει!Μου αρέσει!